Nowa unijna opłata za emisję dwutlenku węgla nakładana na olej napędowy, benzynę i paliwa grzewcze (ETS2) może przynieść prawie 300 mld euro w latach 2026-2032.
T&E proponuje, by co najmniej 50% przychodów z ETS2 wróciło do gospodarstw domowych o niskich i średnich dochodach. Resztę należy przeznaczyć na inwestycje w zieloną infrastrukturę.
T&E wzywa do reformy unijnego mechanizmu rezerwy stabilności rynkowej (Market Stability Reserve, MSR), aby utrzymać ceny na poziomie zbliżonym do 55 euro za tonę CO2.
Nowa opłata od emisji dwutlenku węgla (ETS2) to okazja o wartości 300 mld euro[1], aby pomóc Europejczykom odejść od paliw kopalnych i importowanej ropy naftowej - wynika z nowego raportu T&E. Inwestycje w zieloną infrastrukturę i ukierunkowana redystrybucja mogą wesprzeć sprawiedliwą transformację. Organizacja wzywa do przekazania od 50% do 75% wpływów gospodarstwom domowym o niskich i średnich dochodach w ramach pomocy finansowej.
W 2027 r. UE wprowadzi nowy system handlu emisjami, tzw. ETS2. Nałoży on opłaty za emisję dwutlenku węgla na olej napędowy, benzynę i paliwa grzewcze. ETS2 będzie działał równolegle do wprowadzonego wcześniej rynku uprawnień do emisji dla energetyki i przemysłu. Według T&E, wycena emisji CO2 zapewni równe szanse dla bardziej ekologicznych źródeł energii w kolejnych sektorach.
Nawet przy cenie w ETS2 wynoszącej 55 euro za tonę, ceny benzyny pozostaną poniżej średniej z ostatnich 20 lat po skorygowaniu o inflację. Ponadto, duża poprawa efektywności paliwowej pojazdów w ostatnich dziesięcioleciach oznacza, że ilość benzyny potrzebnej do przejechania 100 km zmniejszyła się w ostatnich dekadach. Jednak w perspektywie krótkoterminowej,ceny benzyny oleju napędowego i gazu wzrosną. Dlatego nie można bagatelizować obaw, że ETS2 nieproporcjonalnie mocno dotknie uboższych gospodarstw domowych.
T&E proponuje, aby rządy przekierowały połowę z prawie 300 mld euro przychodów zebranych z ETS2 w latach 2026-2032 bezpośrednio do osób o najniższych dochodach w poszczególnych krajach, a pozostałą połowę zainwestowały w zieloną infrastrukturę. Wsparcie powinno obejmować m.in. dotacje na przystępne cenowo samochody elektryczne, lepszy transport publiczny i infrastrukturę ładowania.
Federico Terreni, menedżer ds. polityk klimatycznych w T&E: „ETS2 to warta 300 miliardów euro szansa na uwolnienie Europejczyków od drogiego importu ropy naftowej i zmniejszenie poziomu zanieczyszczeń pochodzących z pojazdów. Obawy społeczne są realne, ale można je rozwiązać poprzez redystrybucję części pieniędzy i wykorzystanie reszty na inwestycje w elektromobilność i transport publiczny.”
UE utworzyła Społeczny Fundusz Klimatyczny (SCF), aby zapewnić redystrybucję dochodów z ETS2 do uboższych gospodarstw domowych. T&E zaleca, aby Komisja Europejska udzieliła pożyczek państwom członkowskim, aby mogły one natychmiast rozpocząć wdrażanie polityk i środków mających na celu wspieranie konsumentów i dokonywanie inwestycji ograniczających emisję dwutlenku węgla. Pożyczki te można następnie odzyskać z przyszłych przychodów z ETS2, zamiast czekać na ich zgromadzenie. Polska uzyskałaby w ten sposób 3.8 mld euro “z góry”.
W handlu emisjami cena emisji CO2 może ulegać znacznym wahaniom i ceny tej nie da się kontrolować na poziomie krajowym. Dlatego T&E wzywa do reformy unijnej rezerwy stabilności rynkowej w celu utrzymania cen na poziomie zbliżonym do 55 euro za tonę CO2.
T&E zwraca uwagę, że ceny ETS2 będą wyższe, jeśli inne narzędzia redukcji emisji zostaną opóźnione lub nie przyniosą oczekiwanych rezultatów. Są wśród nich: normy emisji CO2 dla pojazdów na poziomie unijnym, strefy czystego transportu czy subsydiowany leasing. Komisja Europejska powinna zwiększyć presję na kraje, aby włączyły odpowiednie polityki do swoich krajowych planów energetyczno-klimatycznych (KPEiK, ang.: NECP), a także wprowadziły cele w zakresie elektryfikacji dużych flot. Narzędzia te oferują ogromny potencjał redukcji emisji, a tym samym utrzymania cen w ETS2 na niskim poziomie.
Przypis: [1] Suma ta wynika z założenia stałej ceny €55/tCO2 w latach 2027-2032 i przekierowania 4 mld EUR z istniejącego handlu emisjami (ETS1) w roku 2026.
